برنامه تولید؛ یک نگاه کوتاه
برنامه تولید با ورود فناوری به صنایع تولیدی و کارخانه‌ها متولد شد. این نرم افزار در کوتاه‌مدت خودکارسازی فرایندها و در بلندمدت افزایش بهره‌وری و بالابردن توان عملیاتی و مدیریت کارخانه را برای کسب‌وکارها به ارمغان آورد. تولید به خودیِ‌خود فرایندی پیچیده و گاهی طاقت‌فرساست. فرایند تولید به‌خصوص در مقیاس بالا بسیار پیچیده است و سازمان‌دهی فرایندهای مختلف آن کار آسانی نیست. یکی از دلایل اصلی‌ای که صاحبان کسب‌وکار به استفاده از نرم افزار تولید روی آورده‌اند نیز همین خودکارسازی فرایندهای پیچیده و کمک به مدیریت کارخانه و تولیدی اثربخش با بهره‌وری بالاتر است.
نرم افزارهای تولید نه صرفا فرایند تولید که بخش‌ها و واحدهای مرتبط و درگیر با آن را هم مدیریت می‌کند. برای مثال در فرایند تولید علاوه‌بر واحد تولید، واحدهای انبار، حسابداری و مدیریت سرمایه‌های انسانی دخیل هستند. پس نرم افزار حسابداری، نرم افزار انبارداری و نرم افزار مدیریت سرمایه‌های انسانی در کنار برنامه تولید ارایه می‌شوند تا فرایندهای سازمان درکنار چابکی، دقت و انعطاف‌پذیری هم داشته باشند.
بیشتر نرم افزارهای تولید که امروز در بازار هستند قابلیت‌های مختلفی از جمله برنامه ریزی تولید را نیز دارند. این امر باعث می‌شود تا تمام فرایند تولید، از برآورد و برنامه ریزی مواد اولیه تا برنامه ریزی خط تولید و تحویل به انبار مکانیزه و چابک انجام شود. این دلیل اصلی اشتیاق کسب‌وکارهای تولیدی به استفاده از برنامه تولید است.
همچنین بخوانید: نرم افزار حسابداری
برنامه تولید چه ویژگیهایی دارد؟
کسب‌وکارهای تولیدی برای بهبود عملکرد فرایندهای خود و برنامه ریزی اثربخش آن‌ها به برنامه تولید نیاز دارند. تاثیر اولیه راهکار مدیریت تولید روی بهبود گردش کارهای این مجموعه‌ها و افزایش بازدهی آن‌هاست. یک نرم افزار تولید باید ویژگی‌ها و امکاناتی را در اختیار کسب‌وکارها بگذارد تا هزینههای آن‌ها کاهش و بازدهی را افزایش دهد. امروز در بازار با نام‌های گوناگونی روبرو می‌شویم که هرکدام ادعای بهترین بودن را دارند. برخی از آن‌ها اما حتی ویژگی‌های پایه‌ای و اولیه یک برنامه تولید را هم ارایه نمی‌دهد و برخی دیگر نیز ویژگیهایی ارایه می‌دهند که کامل و کاربردی نیست. بهتر است قبل از سرمایه‌گذاری روی هر نرم افزار تولید که قصد خرید آن را دارید ابتدا ویژگی‌ها، امکانات و مزایای کاربردی هر یک را نسبت به سایر رقبا سنجینده و سپس اقدام به خرید و سپردن فرایندهای‌تان به آن کنید. اصلی‌ترین ویژگی‌های برنامه تولید را در ادامه بررسی می‌کنیم.
مدیریت موجودی
مواد اولیه و مدیریت آن برای تولید مستمر و افزایش بازدهی و سودآوری حیاتی‌ست. گاهی کمبود یک ماده یا قطعه در انبار باعث می‌شود تمام فرایند تولید مختل و هزینههای گزافی به سازمان تحمیل شود. مدیریت موجودی یکی از مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین ویژگی‌هایی‌ست که برنامه تولید باید داشته باشد. مدیریت موجودی به کسب‌وکارها امکان می‌دهد درلحظه از موجودی هر یک از مواد و قطعات اولیه خود اطلاع داشته باشند. با استفاده از امکان مدیریت موجودی برنامه تولید، برنامه ریزی خرید و تامین مواد اولیه یک‌بار انجام شده و پس از آن اطلاعات مواد مورد نیاز و رو به اتمام به‌طور مستمر برای واحدهای درگیر، مثلا مالی، ارسال و خرید مواد جدید پیش از اتمام موجودی انجام می‌شود.
بیایید نگاهی کوتاه به این روند داشته باشیم. ابتدا برنامه ریزی مواد اولیه برای تولید انجام و مقدار مواد اولیه مورد نیاز مشخص می‌شود. مدیر یا سرپرست تولید در این مرحله این مقادیر را در سیستم تعریف می‌کند. حال برای این‌که تولید مختل نشود برای هر ماده اولیه حدِ هشداری تعریف می‌شود. برای مثال اگر موجودی ماده الف در انبار به عدد ۱۵ رسید، هشداری برای مدیر یا سرپرست ارسال و تامین ماده اولیه رو به اتمام انجام می‌شود. یکپارچگی این سیستم با سیستم‌های حسابداری و مالی کسب‌وکارها می‌تواند سرعت این فرایند را چند برابر کرده و بازدهی آن را افزایش دهد.
برنامه ریزی تولید
قابلیت برنامه ریزی تولید یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی‌ست که نرم افزار تولید باید به آن مجهز باشد. در واقع بدون امکان برنامه ریزی تولید برنامه تولید هم وجود نخواهد داشت. برنامه ریزی تولید براساس ظرفیت در دسترس خط تولید، موجودی منابع اولیه و منابع انسانی در دسترس انجام می‌شود. برنامه ریزی تولید زمان‌بندی تولید و تحویل محصول را به‌دقت تعیین و صرفه‌جویی زمانی و مالی بالایی برای کسب‌وکار به‌همراه دارد.
یک نرم افزار تولید باید به شما امکان تعریف سربرنامه تولید (MPS)، تعریف نمودار فرایند عملیات (OPC)، برنامه ریزی مواد موردنیاز (MRP)، کنترل تولید و گلوگاه‌ها، کنترل کیفیت حین تولید، پیش‌بینی نیاز تولید، کنترل توقفات تولید و... را در اختیار مدیران و سرپرستان قرار دهد.
مدیریت تولید
محدوده عملکرد برنامه تولید فقط محدود به خط تولید و کالای تولید شده نیست. مدیریت تولید به تمام فرایند تولید از لحظه ورود مواد اولیه تا ارسال کالای تولید شده به انبار کالا نظارت دارد. این نرم افزار در قدم نخست شفافیت داده‌ها را عملی می‌کند. برای مثال تامین‌کنندگان ماده اولیه، فاکتورهای خرید، حواله‌های انبار، میزان ماده اولیه مورد نیاز در خط تولید، برابری تولید با سفارشها، تعداد کالای ساخته‌شده کامل، ناقص و غیرقابل قبول از نظر QC، تعداد کالای ارسال شده به انبار و ارسال سفارش مشتری همگی فرایندهایی است که این نرم افزار آن را مدیریت می‌کند.
یکی‌دیگر از قابلیت‌های نرم افزار تولید امکان پایش ماشین‌آلات و دستگاه‌های خط تولید است. سیستم نِت (نرم افزار نگهداری و تعمیرات) با اتصال دستگاه‌های خط تولید به سیستم نرم افزاری تولید اطلاعات لحظه‌ای از عملکرد آن‌ها به مدیران و سرپرستان می‌دهد. اطلاعاتی از قبیل دما، لرزش، دور موتور و غیره. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که این امکان در تمام نرم افزارهای بازار وجود ندارد. «ثمر»، نرم افزار تولید تیمیار یکی از معدود سیستم‌های نرم افزاری است که این قابلیت را به کاربران خود ارایه می‌دهد.
با «ثمر»، نرم افزار تخصصی تولید تیمیار آشنا شوید
متفاوت، منعطف، دقیق و کاربردی با انواع گزارش‌های تخصصی تولید پروژه‌ای.
سربلند در آزمون مجموعه‌‌های تولیدی و صنعتی کشور.
فاکتورهای مواد
هیچ‌کس از صورت‌حساب‌های بلند و طولانی که کاری جز سردرگمی خواننده ندارد خوشش نمی‌آید. این امر به‌خصوص برای مدیران که زمان محدودتری دارند بسیار مهم است. گاهی حتی مشتریان نیز متوجه اعداد و ارقامی که در برگه‌های صورت‌حساب می‌بینند نمی‌شوند و مدام با واحدهای سازمان برای رفع ابهام در تماس‌اند.
طراحی و ارایه فاکتورهای گویا، کوتاه و دقیق برای کسب‌وکارها و البته مشتریان آن‌ها بسیار مهم است. برنامه تولید باید قابلیت ارایه فاکتورهای مختلف با اطلاعات گوناگون را به‌جای ارایه اعداد و ارقام زیاد را داشته باشد.
مدیریت زنجیره تامین
زنجیره تامین یکی از مهم‌ترین حوزه‌‌های اثرگذارِ تولید است. یکی از پایه‌ای‌ترین امکانات برنامه تولید امکان مدیریت دقیق و شفاف زنجیره تامین است. از آن‌جایی‌که زنجیره تامین اثر مستقیم روی قیمت تمام شده محصول دارد. مدیریت دقیق آن برای کسب‌وکارهای تولیدی اهمیت بالایی دارد.
یک نرم افزار تولید در حوزه مدیریت زنجیره تامین باید نیازهای زیر را برآورده کند:
- مدیریت انبار: مدیریت موجودی انبار، هم مواد اولیه، هم کالای ساخته‌شده، مهم‌ترین بخش مدیریت زنجیره تامین است. اگر نرم افزار تولید نتواند به‌درستی انبار شما را مدیریت کند، باید عطای آن را به لقایش ببخشید.
- برنامه ریزی برای توزیع: یک بخش زنجیره تامین مربوط به تامین مواد اولیه از تامین‌کنندگان است و بخش دیگری تامین نیازهای مشتریان کسب‌وکار. برنامه ریزی برای توزیع به‌موقع کالاهای ساخته‌شده و رساندن آن به دست مشتری یکی از عوامل افزایش رضایت آن‌هاست.
مدیریت کنترل کیفیت
کنترل کیفیت (QC) از عوامل تاثیرگذار بر رضایت مشتری و چهره برند در بازار است. مدیریت کنترل کیفیت یکی از سیستم‌های اصلی برنامه تولید محسوب می‌شود. برنامه تولید به مدیران و سرپرستان امکان می‌دهد با تعریف استانداردهای مورد تایید سازمان فیلتر مناسبی برای جداسازی کالاهای باکیفیت از کالاهایی که با استانداردهای تعریف شده همخوانی ندارند ایجاد کنند.
همچنین بخوانید: سیستم کنترل تولید
در راهکار مدیریت تولید ثمر می‌توانید:
- مرکزهای کاری و عملیات کاری نامحدود برای واحد صنعتی خود تعریف کنید،
- تعداد نامحدودی خط تولید و نمودار فرایند عملیات (OPC) تعریف کنید،
- برآورد تولید و سربرنامه تولید (MPS) واحد صنعتی خود را به‌شکلی مکانیزه انجام دهید،
- برنامه‌ریزی مواد مورد نیاز (MRP) فرایند تولید خود را به‌شکلی عاری از خطا انجام دهید،
- به‌شکلی دقیق و منعطف برای خطوط تولید واحد صنعتی خود برنامه‌ریزی تولید انجام دهید،
- با تجمیع خودکار اطلاعات OPCها، MPSها و MRPها در لحظه برای خطوط تولید دستور تولید صادر کنید،
- به‌شکلی دقیق و چابک ثبت عملکرد تولید (کنترل کیفیت، دوباره‌کاری‌ها و توقفات تولید) انجام دهید،
- تعداد نامحدودی بازه زمانی گزارش‌گیری برای فرایندهای مختلف تولید خود تعریف کنید.
مزایای استفاده از برنامه تولید
حقیقت این است که استفاده از نرم افزار در هر حوزه‌ای، تولید، خدمات، بازرگانی و غیره دیگر از سطح خواستن یا نخواستن عبور کرده و تبدیل به یک ضرورت برای کسب‌وکارها شده است. در ابتدایی‌ترین حالت استفاده از نرم افزار در کسب‌وکارها حال و هوای کار سنتی، کند و همراه با انواع خطاهای انسانی را از بین می‌برد و چابکی سازمان را از همان روزهای نخست پیاده‌سازی افزایش می‌دهد. درکنار افزایش چابکی، انعطاف‌پذیری، خودکارسازی و امن‌تر شدن فرایندها، استفاده از نرم افزار تولید مزایای زیر را به‌همراه دارد.
بهبود مدیریت مواد مورد نیاز و منابع انسانی تولید
برنامه تولید در یک سیستم یکپارچه ارایه می‌شود. این موضوع بدین معناست که تمام واحدهای درگیر در فرایندهای تولید در این سیستم یکپارچه با یک‌دیگر در ارتباط‌اند. مدیریت سرمایه‌های انسانی، انبار، خرید، فروش و غیره. این ارتباط یکپارچه به مدیران و سرپرستان تولید امکان می‌دهد از زمان در دسترس منابع انسانی در لحظه باخبر باشند و با توجه به آن برای خط تولید برنامه ریزی کنند. استفاده از داده‌های در لحظه موجودی انبار، مواد اولیه و محصول نیز به مدیران تولید امکان می‌دهد برای تولید به‌هنگام و بهینه برنامه ریزی دقیق انجام دهند و فرایند آن را پیش ببرند.
بهبود برنامه ریزی تولید
تولید مجموعه‌ای از فرایندهای به‌هم پیوسته و پیچیده تشکیل شده که برنامه ریزی دقیق برای تمام مراحل آن نیازمند صرف وقت زیادی از سوی مدیران و سرپرستان است. خودکارسازی فرایند برنامه ریزی در برنامه تولید به آن‌ها زمان آزاد و در دسترس زیادی می‌دهد که می‌توانند از آن برای بهبود سایر فراینده و مدیریت اثربخش آن‌ها استفاده کنند.
ارتقای سطح رضایت مشتریان
یکی از عوامل مهم رضایت مشتریان ارسال سفارشها با کیفیت مطلوب و در موعد مقرر است. برنامه تولید به این موضوع کمک شایانی می‌کند. نرم افزار کنترل کیفیت تولید به مدیران و سرپرستان خط اجازه می‌دهد سفارش‌های مشتریان را با توجه به کیفیت درخواستی از سوی آن‌ها تولید کنند و با برنامه ریزی دقیق تولید، سفارش را به‌موقع برای تحویل به مشتری آماده کنند.
همچنین بخوانید: بهای تمام شده کالای فروش رفته
تحویل سفارشها در موعد مقرر از اهمیت بالایی برخوردار است و موجب ایجاد حس اطمینان مشتری نسبت به شرکت مورد نظر می‌شود. نرم افزار برنامه ریزی تولید یا ERP تیمیار به سازمان‌های مختلف کمک می‌کند تا سفارش مربوط به هر مشتری را در موعد مقرر تولید کنند. در نهایت باید بگوییم براساس آنچه گفته شد، هر شرکت یا سازمان تولیدی به یک برنامه تولید جهت مدیریت عملکردهای مختلف و پایه‌ریزی تولید نیاز دارد. در واقع برنامه ریزی برای هر بخش، یک اصل اساسی در مدیریت سازمان‌ها است و این عمل پیچیده جز با نرم افزارها امکان‌پذیر نیست.