MRPII چیست و چه کاربردی دارد؟

MRPII در محیط رقابتی امروز نبض برنامه‌ریزی منابع تولید را به دست می‌گیرد تا بهره‌وری تولید را بیشینه کند و اتلاف‌ها را به حداقل برساند. سازمان‌های تولیدی به کمک این سیستم می‌توانند مدیریت کارآمدی بر فرآیندهای تولیدشان اعمال کنند. البته شاید در نگاه اول کارکرد سیستم‌هایی نظیر نرم افزار ERP یا سیستم MRP را نیز در چنین راستایی بدانیم؛ اما برای این سیستم باید تمایزهایی قائل شویم. در این مطلب قصد داریم این سیستم و امکاناتش را دقیق‌تر بررسی کنیم و به ضرورتش برای کسب و کارها پی ببریم. پس با تیم‌یار همراه باشید تا در ادامه:

• پاسخی برای این سؤال راهبردی بیابیم که: «ضرورت و کارکرد سیستم MRPII چیست؟»
• MRP2 را به زبان ساده شرح دهیم و مزایا و محدودیت‌هایش را بررسی کنیم
• از تفاوت‌های این سیستم با MRP بگوییم 
• معروف‌ترین نرم‌افزارهای مدیریت بهینه منابع تولید را معرفی کنیم

 MRPII چیست و چه کاربردی برای کسب و کارها دارد؟

هر چیزی که برای فرآیندهای تولیدتان نیاز دارید یک منبع است؛ مثل: افراد، مواد، تجهیزات، نرم‌افزار، امکانات و... و برای تولید کردن هر چیزی که هدف نهایی کسب و کارتان است، باید چنین منابعی را مدیریت کنید. به فرآیند چنین مدیریتی «برنامه‌ریزی منابع تولید» (MRP2: Manufacturing Resource Planning) یا mrpii می‌گویند. «II» نشان‌دهنده این موضوع است که این سیستم نسل جدید MRP است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. بنابراین، این سیستم هماهنگی دقیق منابع را با الزامات انجام شدن به‌هنگام کار و بودجه تعیین شده، ممکن می‌کند. به‌طور کلی، کاربردهای MRP2 را برای مدیریت کارخانه می‌توانیم در موارد زیر خلاصه کنیم.

• این سیستم می‌تواند تولید را سازماندهی و منابع را مدیریت کند. این سیستم به برنامه‌ریزی تولید، منابع، ردیابی فرآیندها و گزارش‌دهی واقعی کمک می‌کند. در نتیجه، امکان برنامه ریزی تولید را به شکلی فشرده‌تر و بهینه‌تر فراهم می‌کند و هزینه‌ها را در سطح پایینی نگه می‌دارد.
• همچنین داده‌های ارزشمندی را درباره میزان تولید فراهم می‌کند که با استفاده از آن‌ها می‌توانید مسائلی را حل و فصل کنید که در گذشته سرعت تولید را کاهش می‌دادند و از تکرارشان در آینده جلوگیری کنید. این نوع برنامه‌ریزی بر اساس صحت داده‌های تولید دوام می‌یابد؛ لذا یکپارچگی داده‌ها از مهم‌ترین ارکان این کار است. این داده‌ها بسیار متنوع هستند؛ از جمله: وضعیت موجودی، تاریخ‌ها، مهلت‌های تحویل، بازدهی تولید که مبنای پیش‌بینی‌ها هستند.

نرم‌افزارهای برنامه‌ریزی منابع تولید عمدتاً بخش‌های زیر را در بر می‌گیرند:

• حسابداری
• مدیریت سفارش‌ها
• سفارش‌های خرید مواد و قطعات
• تطبیق بانکی
• صورتحساب مواد
• بودجه و پیش‌بینی
• حقوق و دستمزد 
• مدیریت پروژه

پیش‌بینی فروش یکی از کاربردهای مهم MRP2 است که به تولیدکنندگان کمک می‌کند تا:

• تقاضای مورد انتظار برای یک محصول را تخمین بزنند
• بتوانند مقدار مناسب مواد خام را تأمین کنند
• تحویل و مقادیر را به‌موقع برنامه‌ریزی کنند 
• سطح تولید هدف را تعیین کنند و برای تکمیل شدن چرخه آن، واحدهای ماشین‌آلات و نیروی کار لازم را تدارک ببینند.
• mrpii با در نظر گرفتن میانگین مقدار مواد لازم برای یک زمان تحویل برنامه‌ریزی‌شده به همراه ذخیره ایمنی که برای محافظت در برابر کمبود انبار لازم است، مقدار و تواتر بهینه سفارش مواد خام را محاسبه می‌کند.

به نظر تولیدکنندگان، نقش و ضرورت MRPII چیست و چه کمکی به روان‌سازی فرآیندهای تولید می‌کند؟

• یکی از اثرات به‌کارگیری MRP2 برای مدیریت کارخانه، کمک کردن به کاهش حجم کار و به تبع آن ارتقای کارایی منابع است. بر اساس داده‌هایی که این سیستم فراهم می‌کند، مدیران می‌توانند از قبل برنامه‌ریزی کنند و تخمین‌های دقیق‌تری انجام دهند که منجر به سودآوری بیشتر برای سازمان می‌شود.
• mrpii برای کنترل موجودی، تحلیل کردن داده‌های مربوط به تقاضای مشتریان و تثبیت صورتحساب مواد برای محصول به کار می‌رود. از داده‌های مذکور می‌توانید برای تدوین برنامه خرید و تولید استفاده کنید.
• ایده اصلی این سیستم فراهم‌سازی موجودیتی واحد برای اهداف برنامه‌ریزی و کنترل کردن فرآیندهای تولید است. MRPII همه حوزه‌ها را از امور مالی و حسابداری عمومی گرفته تا برنامه‌ریزی، کیفیت ماشین‌آلات و ظرفیت نیروی کار در بر می‌گیرد. در نتیجه به تصمیم‌گیران کسب و کارها امکان می‌دهد تا با کارایی بیشتری برنامه‌ریزی و پیش‌بینی کنند.
• MRP2 سیستمی است که برای برنامه‌ریزی مؤثر استفاده کردن از منابع تولید به کار می‌رود. تولیدکنندگان به کمک چنین سیستمی می‌توانند برنامه تولید دقیقی را برای آینده تدوین کنند؛ طوری‌که هزینه‌ها را به حداقل برساند و استفاده از منابع موجود را بیشینه کند.
• این سیستم برای متمرکزسازی، ادغام و پردازش اطلاعات به‌منظور تصمیم‌گیری مؤثر مدیران در زمینه برنامه‌ریزی، مهندسی طراحی، مدیریت موجودی و کنترل هزینه‌های فرآیندهای تولید طراحی شده است.

مهم‌ترین تفاوت سیستم‌های MRP و MRPII چیست؟

این سیستم را به‌نوعی می‌توانیم نسخه تکامل‌یافته سیستم برنامه ریزی مواد مورد نیاز تولید (MRP) بدانیم که داده‌هایی درباره متغیرهایی نظیر نیازهای کارکنان و مالی به آن افزوده شده‌اند. در ادامه می‌توانید مهم‌ترین تفاوت‌های این دو سیستم را مرور کنید.

• سیستم MRP به تولیدکنندگان امکان می‌دهد تا مواد خام و منابع انسانی لازم برای فرآیند تولید را مدیریت کنند. MRP2 علاوه بر موارد فوق، به برنامه‌ریزی عملیاتی و مالی می‌پردازد و از طرفی، برنامه‌ریزی احتمالی را تدارک می‌بیند که در صورت بروز مشکلاتی بر سر راه برنامه تولید فعلی، اجرا کند. در نتیجه، مسیرهای بیشتری را برای تحقق اهداف کسب و کارها ایجاد می‌کند.
• MRPII در سال 1980میلادی پس از آن ابداع شد که نیاز به نرم‌افزاری حس می‌شد که سیستم‌های حسابداری را با پیش‌بینی موجودی مواد لازم برای تولید ادغام کند. تمرکز اصلی MRP بر زمان‌بندی و رسیدگی به موجودی اعم از مواد اولیه و قطعات است؛ در حالی‌که این سیستم به حوزه وسیع‌تری مربوط می‌شود. در MRP2، افراد، مواد و ماشین‌آلات و تقریباً تمامی حوزه‌های درگیر در فرآیندهای تولید را برنامه‌ریزی می‌کنند. بنابراین، اساساً تفاوت بین این دو سیستم به امکانات اضافی بر می‌گردد که MRPII نسبت به MRP دارد.

MRP2 چه ویژگی‌ها و امکاناتی دارد؟

برای آن‌که بدانیم هدف اصلی مدیران سازمان از به‌کارگیری MRPII چیست، شاید لازم باشد امکانات آن را بررسی کنیم. این امکانات در قالب ماژول‌ها یا توابعی به شرح زیر هستند که برنامه‌ریزی منابع تولید را امکان‌پذیر می‌کنند.

• زمان‌بندی اصلی تولید (MPS: Master Production Schedule)
• صورتحساب مواد (BOM: Bill of Material) که از آن به « درختواره مواد و قطعات لازم برای تولید محصول» نیز تعبیر می‌کنند.
• کنترل موجودی
• مدیریت خرید
• مدیریت انبار
• برنامه‌ریزی ظرفیت تولید و مدیریت تقاضا
• فروش و پیش‌بینی کردن آن
• کنترل کردن ورودی و خروجی مواد

بخش مهمی از امکانات این سیستم به داده‌هایی مربوط است که مبنایی قوی برای برنامه‌ریزی عملیات تولید فراهم می‌کنند. برخی از این امکانات مبتنی بر داده به شرح زیر هستند:

• مسیریابی
• امکانات عملیاتی
• فهرست منابع
• پیش‌بینی‌ها

سیستم MRPII از چه داده‌هایی و چگونه برای بهینه‌سازی منابع و فرآیندهای تولید استفاده می‌کند؟

در این سیستم داده‌های زیر در منبعی متمرکز گردآوری می‌شوند:

• محصولات
• مشتریان
• تولید
• ماشین‌آلات
• نیروی کار
• خرید
• حمل و نقل
• سفارش‌ها و صورتحساب مواد 
• داده‌های مالی

تحلیل کردن این داده‌ها به کمک سیستم MRP2 مشخص می‌کند که چه کسی، از کدام نقطه یا مرحله، چه زمانی و چه کاری را باید انجام دهد تا از کارایی و سرعت بیشتر عملیات اطمینان حاصل شود. بنابراین، داده‌ها در نقش‌ها و مسئولیت‌ها، فرآیندها و خط‌مشی‌ها باید کنترل شوند و کیفیت داده‌ها برای گزارش‌دهی و الزامات تولید بسیار مهم است.

مزایای MRPII چیست؟

مدیران سازمان‌ها با به‌کارگیری MRP2 می‌توانند فرآیند استاندارد تولید و کیفیت محصول نهایی را برای مشتریان سازمان تضمین کنند. این نوع برنامه‌ریزی از بسیاری جهات به کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند؛ زیرا داده‌های آنی و روزآمد به پیش‌بینی و برنامه‌ریزی کردن دقیق‌تر نیازهای مواد و ماشین‌آلات، خطوط تولید، نیروی کار و امکانات لازم منجر می‌شوند. در نتیجه، از هدررفت منابع در فرآیندهای تولید می‌کاهد.

برنامه ریزی منابع تولید یا مدیریت کارخانه کنترل بهتری بر عملیات برنامه‌ریزی منابع مواد سازمان فراهم می‌کند؛ لذا می‌توانید انتظار ارتقای بهره‌وری و مقیاس‌پذیری بهتری را داشته باشید. این سیستم ریسک‌ها را مدیریت و مسیر سودآوری بدون ریسک را برای سازمان هموار می‌کند و در عین حال، باعث بهبود مزیت رقابتی کسب و کار می‌شود.

این سیستم گزارش‌های آنی بازاریابی، امور مالی و مهندسی را در تمامی حوزه‌های مؤثر بر فرآیند تولید دخیل می‌کند و بینشی را درباره کارکرد و برنامه‌های آتی سازمان به وجود می‌آورد. در نتیجه، شرکت‌ها این توانایی را پیدا می‌کنند که:

• بدون تأخیر به خواسته‌های مشتریان پاسخ دهند
• کیفیت فرآیندهای تولید را ارتقا دهند
• الزامات و دستورالعمل‌های شغلی را به‌وضوح برای کارگران تعریف کنند 
• عملکرد کارکنان را بهینه کنند.

با این‌که ‌MRP2 از فناوری برای اعمال کردن مفاهیم فوق در محیط تولید استفاده می‌کند، اما آن را نمی‌توانیم یک برنامه نرم‌افزاری خاص بدانیم. این سیستم در واقع، راهبردی کلی است که به مدیران کسب و کارها کمک می‌کند تا منابع در اختیارشان را برای بیشینه‌سازی بهره‌وری برنامه‌ریزی کنند. این نوع برنامه‌ریزی به خودی خود بهترین مزیت است؛ چرا که تضمین می‌کند تولیدکنندگان مواد و منابع انسانی مورد نیازشان را برای حل و فصل کردن مسائل روزمره تولید در اختیار داشته باشند. MRPII ضایعات را از قبل یعنی در مرحله برنامه‌ریزی کاهش می‌دهد؛ زیرا به مدیران تولید امکان می‌دهد تا صرفاً چیزی را سفارش دهند که نیاز دارند.

این سیستم استانداردهایی را تدوین می‌کند که می‌توانند ملاک عمل تمامی حوزه‌های عملیاتی سازمان قرار بگیرند. مدیران سازمان پس از تثبیت کردن چنین استانداردهایی می‌توانند به‌طور نظام‌مندی بر فرآیندهای تولید نظارت و زمینه‌هایی را تعیین کنند که در آن امکان بهبود وجود دارد. در این حالت، تولیدکنندگان با رشد کسب و کار و تقاضا برای منابع موجود، فرآیندهایی را در اختیار خواهند داشت که به کمکشان می‌توانند با شرایط جدید سازگار شوند. همچنین، این سیستم رهنمودهایی را برای افرادی تدارک می‌بیند که وظایف روزانه مشخصی دارند؛ زیرا انتظارات شغلی آن‌ها از ابتدا به‌وضوح تعریف می‌شوند.

از نظر نوع مأموریت سازمان، برخی محدودیت‌های سیستم MRPII چیست؟

مانند هر مفهوم سازمانی دیگری نمی‌توانیم MRP2 را بدون نقص بدانیم. در ادامه به مهم‌ترین محدودیت‌های این سیستم اشاره می‌کنیم.

• بخشی از محدودیت‌های این سیستم عمدتاً از مجریان آن ناشی می‌شوند؛ مثلاً ورودی اشتباه حتی در یک فرآیند مبتنی بر فناوری می‌تواند همه محاسبات بعدی را به هم بریزد. همچنین، اگر تیم‌ها به شدت به نرم‌افزار متکی باشند و سیستم بنا به شرایطی به مدت چند ساعت از کار بیفتد، ممکن است عملیات سازمان متوقف شود.
• رویکرد یکسان MRP2 برای تمامی کسب و کارها ممکن است برای تولیدکنندگان خاصی مناسب نباشد. مثلاً شرکت‌هایی که محصولات سفارشی مهندسی تولید می‌کنند ممکن است این چارچوب را برای کسب و کارشان چندان مفید و کاربردی ندانند. با وجود این، در این سیستم به حد کافی اجزای مفید هستند که ممکن است ارزش استفاده کردن از آن را داشته باشند. شاید بخواهید مثلاً از امکانات زمان‌بندی منابع انسانی MRPII استفاده کنید اما مدیریت کردن سفارش‌ها و موجودی را به سیستم‌های دیگری بسپارید.

با استفاده از سیستم MRPII منابع تولید را طی چه مراحلی برنامه‌ریزی می‌کنند؟

• تقاضا برای محصولاتتان را برآورد کنید: با انجام دادن این کار می‌توانید منابع لازم را برای تأمین تقاضای مذکور تعیین کنید. این منابع را در قالب صورتحساب مواد مشخص می‌کنند که فهرستی است از مواد خام، مجموعه‌ها و سایر اجزای لازم برای تولید محصول نهایی. فراموش نکنید که کارکنانتان را در این برآورد لحاظ کنید؛ زیرا آن‌ها نیز منبع به حساب می‌آیند.
• میزان تقاضای برآورد شده را با موجودی فعلی‌تان مقایسه کنید: سیستم MRP2 با انجام دادن این کار، تعداد منابعی را مشخص می‌کند که غیر از موجودی‌تان در انبار برای پاسخگویی به تقاضا نیاز دارید.
• برنامه زمان‌بندی تولید را ایجاد کنید: یعنی این‌که مشخص کنید هر مرحله در فرآیند تولیدتان چقدر زمان می‌برد.
• کل فرآیند را زیر نظر داشته باشید: مطمئن شوید که نقاط عطف را رعایت می‌کنید و از بودجه تجاوز نمی‌کنید. اکثر نرم‌افزارهای مدیریت منابع تولید اعلان‌هایی دارند که خروج از مسیر تعیین شده را هشدار می‌دهند. البته اگر این اتفاق بیفتد، حتماً باید طرحی اضطراری داشته باشید.

MRP2 منابع تولید را با چه ساز و کاری برنامه‌ریزی می‌کند؟

برای آن‌که بدانیم منطق برنامه‌ریزی منابع به‌وسیله MRPII چیست، آن را می‌توانیم در قالب چهار مرحله به شرح زیر توضیح دهیم.

• بازخوردگیری

این سیستم بازخوردگیری را از موجودی قفسه‌های انبار آغاز می‌کند. این سیستم نتایج بررسی وضعیت تقاضای مشتریان و چگونگی پیشرفت کار را در تمامی سطوح برنامه اعمال می‌کند و از آن‌ها کمک می‌گیرد تا فرآیندهای آتی را به‌طور مستمر روزآمد کند.

• زمان‌بندی منابع

امکانات برنامه‌ریزی این سیستم عمدتاً بر منابع تولید متمرکز شده‌اند؛ یعنی منابع انسانی، ماشین‌آلات و تجهیزات لازم برای تبدیل مواد خام به کالاهای نهایی. به کمک MRP2 می‌توانیم طرح‌های دقیقی را برای چیدمان و موجودی انبار ایجاد و گزارش‌هایی آنی تدوین کنیم که کنترل کارآمدی را بر فرآیندهای تولید ممکن می‌کنند.

• دسته‌بندی سیستم‌های سفارش‌دهی

سیستم‌های سفارش‌دهی به‌نوعی ابزار برنامه‌ریزی منابع تولید هستند. بسته‌های نرم‌افزاری مختلف MRP2 معمولاً ضوابط متفاوتی را برای این نوع دسته‌بندی‌ها فراهم می‌کنند. از مهم‌ترین انواع سیستم‌های سفارش‌دهی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• • دسته به دسته (L4L:Lot for Lot): این روش «مقدار سفارش گسسته (DOQ: Discrete Order Quantity)» نیز نامیده می‌شود و نمایانگر دسته‌هایی از مواد است که با سفارش‌ها مطابقت دارند. مثلاً چنانچه شرکتی بخواهد 20 محصول A و سپس 30 محصول B را تولید کند، در این‌صورت دسته‌ها در طی فرآیند تولید با چنین نیازی تطبیق داده می‌شوند.
  • مقدار اقتصادی سفارش (EBQ:Economic Batch Quantity): در حالت تولید دسته‌ای، غالباً مقدار محصولات تولید شده بیش از مقداری است که بتوانیم آن‌ها را در بازار بفروشیم، یعنی میزان تولید بیشتر از میزان تقاضا است. یکی از نتایج به‌کارگیری این سیستم این است که مشخص می‌کند چنین تولید اضافی مستلزم هدررفت منابع، پرداخت کردن هزینه‌های بیشتر برای نیروی کار و مواد و نیاز به فضای ذخیره‌سازی بیشتری خواهد بود. در نتیجه، روش EBQ سیستم MRPII مقدار تولید بدون ضایعات و به‌صرفه را از یک دسته تعیین می‌کند؛ یعنی مقداری که هزینه تولید آن حداقلی است. این مفهوم را می‌توانیم عمدتاً برای محصولاتی نظیر مبلمان، ابزارآلات، پارچه، ساعت، مواد غذایی مثل کیک، کلوچه و... به کار ببریم.
  • پوشش‌دهی جزئی دوره (Part Period Cover): به مفهوم تولید کردن دسته‌های محصولی است که مقدارشان دوره معینی از تقاضا را تأمین می‌کند. مثلاً تعیین کردن یک سیاست تولید به‌وسیله سیستم MRP2 برای مدت یک هفته و یک دسته خاص.

• سیستم‌های نرم‌افزاری

برخی از چنین راهکارهای نرم‌افزاری عمدتاً برای کمک کردن به روند زمان‌بندی سیستم MRPII طراحی شده‌اند. تخمین سرانگشتی ظرفیت (RCCP: Rough Cut Capacity Planning) از مهم‌ترین راهکارها است. این راهکار، روشی مقدماتی برای تطبیق‌دهی میزان سفارش با ظرفیت تولید است. در این روش اضافه بارها شناسایی می‌شوند و سفارش‌ها را برای دستیابی به تعادل می‌توانیم جابجا کنیم.

• سایر ساز و کارهای مهم MRPII

موارد افزوده‌ای در سیستم MRP2 برای پیشبرد بهتر امور برنامه‌ریزی منابع پیش‌بینی شده‌اند؛ مثلاً:

• گزینه‌ای برای وارد کردن و صدور صورتحساب سفارش‌های فروش (پردازش سفارش فروش)
• ثبت و پردازش کردن موجودی
• حسابداری بهای تمام شده

بنابراین، این سیستم می‌تواند به‌عنوان پایگاه داده متمرکزی برای سازمان عمل کند.

سیستم MRPII در چه زمینه‌هایی به تصمیم‌گیران کسب و کارها کمک می‌کند؟

• زمان‌بندی سررسیدها

زمان تحویل جنبه‌ای حیاتی در تولید است که برای عمل کردن به تعهدات سازمان در آن باید به برنامه‌ریزی منابع توجه کنیم. برای این منظور، لازم است که شرکت‌ها مدل زمان‌بندی مناسبی را به کمک این سیستم به کار بگیرند که به بهترین وجه با فرآیندهای تولید سازگار باشد. به‌طور کلی، دو روش زمان‌بندی را می‌توانیم با این سیستم در نظر بگیریم:

• برنامه‌ریزی رو به جلو که بر اساس آن اولین فرصتی را برای تولید تخصیص می‌دهند که تمامی منابع لازم در دسترس باشند.
• برنامه‌ریزی رو به به عقب که مبتنی بر تاریخ تحویل مشخص شده از سوی مشتری صورت می‌گیرد؛ سپس برنامه تولید به عقب بر می‌گردد تا مهلت زمانی مذکور را به‌طور اثربخشی رعایت کند.

هر دو روش فوق مزایا و معایب خودشان را دارند. با برنامه‌ریزی رو به جلو در سیستم MRP2، ممکن است مجبور شوید محصولات نهایی را برای مدت زمان طولانی‌تری در انبار نگه دارید که هزینه‌بر خواهد بود. اما این روش اطمینان می‌دهد که کارایی نیروی کار مطلوب است و فضای بیشتری برای بار کاری غیرمنتظره برایتان فراهم می‌کند.

هزینه مواد و خطرات کم از مزایای اصلی برنامه‌ریزی رو به عقب در سیستم MRPII هستند. برنامه‌ریزی دستی در این روش می‌تواند بسیار دشوار باشد؛ زیرا موارد زیادی را باید در نظر بگیرید. برخی از آن‌ها عبارتند از: حجم کار ایستگاه کاری، تعمیرات برنامه‌ریزی شده، تعطیلات و... .

• کاهش زمان تحویل محصول

MRP2 با کاهش دادن زمان تحویل می‌تواند مزایای بسیاری را برای سازمانتان فراهم کند؛ اعم از: پردازش سریع‌تر سفارش‌ها، افزایش رضایت‌مندی مشتریان و بهبود جریان نقدی سازمان. بنابراین، شرکت‌ها باید همواره در پی راهبردهای اثربخشی برای کاهش دادن زمان تکمیل سفارش‌ها بدون به خطر انداختن کیفیت فرآیند تولید یا محصولات نهایی باشند. برخی از اقدامات آسانی که می‌توانید با استفاده از این سیستم  برای کاستن از زمان تحویل انجام دهید عبارتند از:

• انتخاب فروشندگان نزدیک به محل سازمان
• حذف کردن تأمین‌کنندگان غیرمطمئن
• خودکارسازی گردش کار پردازش سفارش‌ها
• تکمیل کردن چند فرآیند در یک زمان و
• دخیل کردن فرآیندهای خارجی در این سیستم و بهبود ارتباطات داخلی.

• بهینه‌سازی زمان تحویل برای سازمان‌های مختلف

برای شرکت‌هایی که تولید را بر اساس مدل سفارشی انجام می‌دهند، برنامه‌ریزی زمان تحویل محصولات برای ارتقای رضایت‌مندی مشتریان، بسیار راهبردی است. ممکن است برخی شرکت‌ها بر اساس بار ظرفیت محاسبه شده به‌وسیله MRP2، زمان تحویل متفاوتی را برای مشتریان تعیین کنند. در مقابل، سایر کسب و کارها زمان ثابتی را تعیین کنند و میزان تولیدشان را برای سازگاری با نوسانات احتمالی تغییر دهند. اما فارغ از مدلی که انتخاب می‌کنید، MRP و MPS جنبه‌های کلیدی این سیستم هستند که برای حصول اطمینان از زمان‌بندی بهینه تحویل محصول، باید کنترل شوند.

• بهینه‌سازی ظرفیت تولید

تولید مازاد بر ظرفیت یا کمتر از آن مسئله مهمی است که باید به‌طور اثربخشی به‌وسیله سیستم MRPII حل و فصل شود. داشتن درک روشنی درباره تغییرات ظرفیت تولید به نوسان در وضعیت کمبود مواد، تعطیلات جزئی یا کامل کارخانه و سایر الزامات تولیدی شرکت بستگی دارد. اینجا است که باید تعیین کنیم که میزان بار ظرفیت مبتنی بر MRPII چیست. این محاسبات تضمین می‌کنند که موجودی مواد فعلی کافی است و برنامه تولید فعلی در تاریخ‌های درخواستی به‌موقع اجرا خواهد شد. این ظرفیت معمولاً به درصد بیان می‌شود.

• انتشار سفارش به‌وسیله این سیستم

این سند نشانه‌ای است مبنی بر آغاز فعالیت‌های تولیدی که به انبار ارائه می‌شود. انتشار سفارش چیزی است که سفارش مشتری را به سفارش تولید تبدیل می‌کند. در این فرآیند بررسی کردن در دسترس بودن مواد، ظرفیت تولید و منابع یا ابزار تولید بسیار مهم است.

• کنترل کردن انبار

آگاهی یافتن از داده‌های آنی در کل فرآیندهای تولید از الزامات مدیریت کارخانه است که به‌وسیله MRP2 فراهم می‌شود. در این‌صورت، لازم است سیستمی راهبردی و اثربخش جهت انبارداری داشته باشید که شما را از داده‌های لازم برای تخمین‌ها، حمل و نقل و بازگشت کالاها مطلع کند. مدیران با چنین فرآیندی به آسانی می‌توانند روند پیشرفت تولید را ردیابی، ارزیابی، برنامه‌ریزی، اولویت‌بندی و در مجموع، مدیریت و گزارش کنند. معمولاً این ویژگی MRPII بسیاری از متغیرها را در بر می‌گیرد؛ اعم از: کارکنان، مواد، ماشین‌آلات و زمان تولید. لذا برنامه‌ریزی دقیق و پیشرفته و ابزارهای لازم برای زمان‌بندی مواد، در دسترس بودن منابع، ابزارها و سایر منابع از جمله محدودیت‌های زمان‌بندی، بسیار حیاتی هستند.

• هزینه‌یابی محصول

هزینه‌یابی محصول یکی دیگر از جنبه‌های مهم سیستمی نظیر MRPII تیم‌یار است. این ویژگی تضمین می‌کند که هزینه‌های مربوط به تولید محصول نهایی را دقیقاً محاسبه کرده‌اید. در چنین محاسباتی تمامی هزینه‌ها از جمله مواد اولیه، خرید، حمل و نقل و تحویل به مؤسسات خرده‌فروشی لحاظ می‌شوند. در فرآیند هزینه‌یابی محصول، شناسایی کردن روش مؤثری که با شرایط سازمانتان سازگار باشد، به این موضوع بستگی دارد که تولیدتانسفارشی است یا خیر.

معروف‌ترین نرم‌افزارهای MRP2 قابل استفاده برای انواع کسب و کارها کدامند؟

قبل از انتخاب کردن نرم‌افزار باید با در نظر گرفتن شرایط تولید سازمان و موارد فوق مشخص کنیم که نقش واقعی MRPII چیست و با به‌کارگیری چنین سیستمی می‌خواهیم به کدام انتظارات ذینفعان سازمان پاسخ دهیم. در ادامه به برخی از معروف‌ترین این سیستم‌های نرم‌افزاری اشاره می‌کنیم.

Epicor

امکانات کاربردی این سیستم MRP2 کمک می‌کنند تا بتوانید نیازهای کسب و کارتان را با هر مقیاسی رفع و محصولاتتان را تولید و جابجا کنید یا به راحتی بفروشید.

• امکانات:
  • این نرم‌افزار با امکاناتی نظیر پیش‌بینی مقدار تقاضا، مدیریت کردن توزیع و رویه‌های دستیابی به ظرفیت بهینه تولید، به مدیران تولید کمک می‌کند.
  • تخمینی از کل هزینه را بر اساس صورتحساب بهای تمام شده مواد ارائه می‌دهد.
  • برای صنایع خودروسازی، فرآیندهای شبکه‌های توزیع و خرده‌فروشی مناسب است.
  • دارای قابلیت کاربرپسند مدیریت موجودی و هوش تجاری است برای حصول اطمینان از درآمد حداکثری برای سازمان.

Oracle NetSuite

این سیستم MRPII به کمک ابزارهای هوش تجاری، کنترل موجودی‌ها و رویه‌های تکمیل و ... یاریگر کارشناسان در زمینه تصمیم‌سازی برای تولید است.

• امکانات:
  • ابزارهای پیش‌بینی که منجر به بهبود عملکرد فروش می‌شوند.
  • امکانات مدیریت سفارش این سیستم MRP2 کمک می‌کنند تا سفارش‌هایتان را به‌طور کامل و به‌هنگام انجام دهید.
  • موجودی‌ها را مدیریت و فرآیند سفارش را برای مشتریانتان ساده می‌کند.
  • فرآیند تولید را با کمک کردن به روزآمدسازی خودکار وضعیت گردش کار و تکمیل و بسته شدن سفارش‌ها کنترل می‌کند.
  • قابلیت برنامه‌ریزی احتیاجات توزیع (DRP: Distribution Requirement Planning) برای مدیریت کردن عرضه جهانی محصولات.

(IQMS) DELMIAworks

IQMS این سیستم برنامه ریزی منابع تولید مبتنی بر ابر است که با ویژگی اتوماسیونی بسیار مفید می‌تواند در زمان و هزینه تولید سازمانتان صرفه‌جویی ایجاد کند.

• امکانات:
  • زنجیره تأمین کسب و کارتان را با فراهم‌سازی اطلاعاتی روزآمد درباره تقاضای بازار، مدیریت فرآیند پردازش سفارش و... مدیریت می‌کند.
  • ابزارهای هوش تجاری و گزارش‌های گرافیکی MRPII کمک می‌کنند تا دیدی کلی نسبت به عملکرد فروش داشته باشید، قیمت‌ها را تعیین و بر اساس آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.
  • امور مالی‌تان را مدیریت و دسترسی کاملی به داده‌های فروش، توزیع و تولید فراهم می‌کند.
  • سفارش‌ها را با امکانات ردیابی مدیریت می‌کند، تاریخچه کاملی از آن‌ها می‌سازد و به درخواست‌های مشتریان پاسخ فوری می‌دهد.

Fishbowl

این نرم‌افزار MRPII سیستم قدرتمندی برای ردیابی دارایی‌ها، سفارش‌ها و موجودی، مدیریت کردن انبارهای متعدد و ... دارد.

• امکانات:
  • می‌تواند با چند پلتفرم تجارت الکترونیک ادغام شود و مقدار موجودی را با بازارهای مختلف همگام کند.
  • امکاناتی برای انجام دادن مراحل پردازش سفارش‌ها دارد؛ اعم از: چیدمان، بسته‌بندی و حمل و نقل.
  • امکانات اتوماسیونی مطلوبی دارد؛ از جمله: ایجاد صورتحساب مواد و سفارش‌های کاری، دسته‌ای و تعمیرات.
  • امکانات ردیابی دارایی‌ها باعث می‌شوند که فرآیندها و مدیریت انبارهای متعدد و... را به آسانی انجام دهید.

جمع‌بندی

MRPII سیستمی است که امکان برنامه‌ریزی مؤثر استفاده از منابع تولیدکنندگان را فراهم می‌کند. سیستم یکپارچه اطلاعاتی این نرم‌افزار با متمرکز کردن، یکپارچه‌سازی و پردازش اطلاعات مربوط به فرآیندهای مدیریت تولید، روند تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری را برای مدیران کسب و کارها تسهیل می‌کند. بنابراین، از MRP2 نظیر تیم‌یار می‌توانیم به سیستمی تعبیر کنیم که تصویرسازی دقیقی از زمان‌بندی، موجودی و مهندسی طراحی فرآیندهای تولید انجام می‌دهد. در نتیجه، به‌طور مؤثری می‌تواند اقدامات کنترل هزینه را ارتقا دهد و سرانجام باعث افزایش بهره‌وری کلی و کمینه‌سازی اتلاف‌های کار، زمان، فضا و منابع انسانی شود.