پدری 50 ساله از پسر 24 ساله‌اش می‌پرسد: «امروز عکس مهمی روی واتس‌اپ دریافت کردم؛ چطور می‌توانم آن را در ایمیل خود داشته باشم؟» پسر پاسخ می‌دهد: «خیلی ساده است. می‌توانی ایمیل خود را روی تلفن همراه باز کرده و عکس را از گالری گوشی به ایمیل خود الصاق کنی؛ یا این‌که عکس‌ها را در فضای ابر (Cloud) گوشی خود وارد کنی تا همه‌وقت و همه‌جا بتوانی به آن‌ها دسترسی داشته باشی؛ همچنین، می‌توانی اپلیکیشن واتس‌اپ را در رایانه خود باز کرده و عکس را دانلود کنی؛ سپس آن را به ایمیل خود الصاق کنی.»
هریک از شما که این مطلب را می‌خوانید، ممکن است دو نوع تفکر داشته باشید:
1- این‌که خیلی ساده است، چطور پدر نمی‌داند که چه کاری باید انجام دهد؟
2- این پسر درباره‌ی چه چیزی صحبت می‌کند؟
این‌گونه سناریوها در دنیای امروز کم نیستند. جهان به نحو فزاینده‌ای به سوی یکپارچگی گام برمی‌دارد، با این حال همه نمی‌دانند که چطور از این شرایط بهره‌ی خوبی ببرند. مثال بالا نشان‌دهنده‌ی شکاف بین نسل‌ها و نیز تفاوت میان احساس راحتی افراد با تکنولوژی است. پدر معرف افرادی است که با پذیرش فناوری دچار چالش هستند و پسر نشان‌دهنده‌ی افرادی است که دارای «درک دیجیتالی» هستند. امروز عصر دیجیتال است و فناوری در همه‌ی جنبه‌های زندگی ما نفوذ کرده؛ بنابراین، افرادی که با آن کنار می‌آیند، در مقایسه با افرادی که نمی‌توانند این تغییرات را بپذیرند، از مزایای بالاتری برخوردارند. اما چرا؟
لازمه‌ی عصر دیجیتالی، برخورداری از «ذهنیت دیجیتالی» است؛ بنابراین، برخورداری از «درک دیجیتالی» به توسعه‌ی سریع‌تر «ذهینیت دیجیتال» کمک می‌کند.
منظور از ذهینیت دیجیتالی چیست؟
برای پاسخ‌گویی به این پرسش، نخست باید یک نکته‌ی اساسی را روشن کنیم که اصطلاح دیجیتال بیشتر به افراد مربوط می‌شود تا فناوری. در عصر دیجیتالی، بهره‌وری به معنای یکپارچگی افراد با فناوری است. بنابراین، بخش قابل‌توجهی از چشم‌انداز کنونی، برخورداری از «ذهنیت دیجیتالی» است که می‌تواند با یکپارچه کردن فناوری در ایفای نقش‌های روزانه‌ی خود، از آن کسب ارزش کند.
ذهنیت دیجیتال تنها به معنای توانایی استفاده از تکنولوژی نیست، بلکه در حقیقت مجموعه‌ای از نگرش‌ها و رفتارها است که به افراد و سازمان‌ها امکان می‌دهد به پیش‌بینی احتمالات بپردازند. شبکه‌های اجتماعی، کلان داده‌ها (Big Data)، پویایی، استفاده از فضای ابر (Cloud)، هوش مصنوعی و روباتیک برخی از نیروهای بزرگ دیجیتالی هستند که باعث ایجاد اختلال در دنیای امروز می‌شوند و همه‌ی جنبه‌های زندگی را دربر می‌گیرند. سازمان‌ها برای ادامه‌ی حیات، باید بتوانند استراتژی کسب‌وکاری را ایجاد و پیاده‌سازی کنند که قادر باشد تغییرات مهم ناشی از این نیروها را محاسبه کند.
سازمان‌ها با افراد سروکار دارند. بنابراین یک سازمان برای موفق شدن، باید افراد مناسبی را به خدمت بگیرد و سازمان دیجیتال نیازمند برخورداری از افرادی است که ذهنیت دیجیتال داشته باشند، یعنی:
- نیروی فناوری برای برقراری عدالت بین تیم‌ها و فرایندها را درک کنند
- تاثیر متقابل را درک کنند
- دربرابر تغییرات و اختلال‌ها با متانت رفتار کنند
لازم به ذکر است که برخورداری از درک دیجیتالی به معنای داشتن ذهینیت دیجیتال نیست، بلکه بدان معناست که فرد توانایی استفاده از فناوری‌های خاص را دارد و به او امکان می‌دهد که در صورت تمایل، ذهنیت دیجیتال یکپارچه‌تری را توسعه دهد. این در حالی است که در عصر دیجیتال، عدم انتخاب توسعه‌ی ذهنیت دیجیتالی، پیامدهای فاجعه‌باری را درپی خواهد داشت.
دلیل اهمیت ذهنیت دیجیتال چیست؟
از دیرباز تا امروز، جنسیت عامل رقابت برسر قدرت و مسئولیت بوده است، اما در عصر دیجیتالی فقط «نحوه‌ی» انجام کارها است که اهمیت دارد و جنسیت عامل تعیین‌کننده‌ای برای آن نخواهد بود.
ژاکوب مورگان، نویسنده و سخنران، در کتاب خود با عنوان «آینده‌ی کار»، 14 اصل سازمان‌های آینده را توصیف کرده است. وی در این کتاب تغییرات مختلفی را که سازمان‌های آینده با آن‌ها مواجه می‌باشند، به روشنی به تصویر کشیده است؛ در حال حاضر، برخی از این تغییرات در حال وقوع هستند. شکل زیر، این 14 اصل را به تصویر کشیده است: